Ster van Betlehem

Ik ben dit voorjaar niet direct heel religieus geworden, maar ik moet zeggen de Engelse naam Star-of-Betlehem is toch wel erg gaaf voor één van 's Neerlands echte inheemse bolgewassen die ook nog eens veel in Deventer zijn te vinden en wel op dit moment, in maart (het hoogtepunt van de bloei is toch wel half maart). De bloeiperiode is heel kort, waardoor het zaak is even een paar weken intens te genieten van deze prachtige bloemen soms als een zee te midden van Grote sneeuwroem (Chionodoxa forbesii).

Weidegeelster tussen Grote sneeuwroem in het Rijsteborgherpark

Eigenlijk is de Star of Betlehem gereserveerd voor de Bosgeelster (Gagea lutea) en heet dan Yellow Star-of-Betlehem en de Akkergeelster (Gagea villosa), ofwel Hairy Star-of-Betlehem.
Bosgeelster komt naar waarschijnlijkheid niet voor in de buurt van Deventer, Akkergeelster en Weidegeelster (Gagea pratensis) daarentegen wel.

Weidegeelster (Gagea pratensis)

De Weidegeelster is niet behaard, heeft bladeren smaller dan 1 cm en heeft meestal een roodbruine bladvoet. Weidegeelster heeft 1-6 lang gesteelde bloemen in een scherm boven 2 schutbladen. Weidegeelster komt op veel plekken in de oude parken van Deventer voor, ook langs een aantal wegen en kleinere parkjes is de soort bij voorkeur rondom boomvoeten te vinden.

De Hairy versie dankt zijn naam aan het feit dat, jawel de plant behaard is. Dat is echt heel erg duidelijk te zien. De Akkergeelster heeft een behaarde steel en zelfs bloemdekbladen (bij bolgewassen wordt niet gesproken over kelk- en kroonbladen maar over bloemdekbladen). De bloeiwijze van de Akkergeelster bevat tussen 5 en 15 bloemen per scherm, ook weer voorzien van schutbladen. Opvallend zijn de iets puntiger en kleinere bloemen dan de Weidegeelster.

Akkergeelster (Gagea villosa)

Het is zoeken naar Akkergeelsterren tussen de vele malen vaker voorkomende Weidegeelsterren. Als dan ook nog het Speenkruid massaal aan het bloeien is dan is het helemaal goed zoeken. Zeker ook omdat Akkergeelsterren gewoon niet zo heel algemeen zijn. Een citaat uit de Nederlandse Oecologische Flora (4:277): "Enige tientallen jaren lang werd de Akkergeelster gedoodverfd als een uit ons land verdwenen soort. Vanaf 1969 bleek gaandeweg dat zij helemaal niet voor de Nederlandse flora verloren was, maar dat het alleen erop aankwam op de juiste plekken te zoeken." Dit geld ook voor Deventer. Tot voor een jaar of 5 geleden was niet bekend dat deze soort te vinden is. Voor zover bekend is er buiten het Rijsteborgherpark en het Worpplantsoen maar 1 andere plaats met Akkergeelster.

Het fraaie van Deventer is dat het voor Weidegeelster en Akkergeelster zo'n beetje in het hart van het verspreidingsgebied van beide soorten ligt. Rondom Deventer is de Weidegeelster zeker niet heel zeldzaam. Akkergeelster is overal redelijk zeldzaam, zelfs in het hart van het verspreidingsgebied is het goed zoeken naar de Hairy Star-of-Betlehem.


Gerrit Hendriksen